Dậy thì là lúc trẻ phát triển mạnh, nhanh về thể lực, sự thay đổi của hệ thần kinh, nội tiết mà nổi bật là sự hoạt động của các tuyến sinh dục tăng lên gây ra những biến đổi về hình thức và sự tăng trưởng của cơ thể trẻ.
Vì thế, có thể nói chế độ dinh dưỡng cho trẻ dậy thì đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong giai đoạn phát triển “đặc biệt” này của trẻ. Nếu việc chăm sóc dinh dưỡng không cân đối, khoa học, bổ sung quá nhiều ở một nhóm chất nào đó như đạm, đường, béo, vitamin – khoáng chất… cũng sẽ gây “tác dụng ngược” và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của tuổi dậy thì. Một chế độ dinh dưỡng cho tuổi dậy thì đúng cách chính là sự kết hợp cân đối các nhóm chất sau:
– Tăng cường ăn các loại rau củ quả để bổ sung vitamin và chất xơ, tăng khả năng miễn dịch cho trẻ, phòng ngừa bệnh tật tốt hơn.
– Chất bột đường: Đây là chất cung cấp năng lượng chính cho cơ thể, chiếm 55 – 65% năng lượng, có trong gạo, bột mì và sản phẩm chế biến, khoai, củ… rất tốt cho sự phát triển của não bộ cũng như cơ bắp.
– Ở giai đoạn dậy thì, sắt rất quan trọng. Đặc biệt ở các bé gái, khi dậy thì sẽ có những kỳ kinh nguyệt đầu tiên. Bổ sung sắt cho trẻ để tăng cường việc tạo máu, giảm thiểu nguy cơ mắc thiếu máu do thiếu sắt.
– Protein là nhóm chất dinh dưỡng cần thiết cho mọi lứa tuổi, đặc biệt ở tuổi dậy thì và những người cao tuổi. Nếu trẻ được cung cấp đầy đủ lượng protein mỗi ngày thì sẽ phát triển cân đối cả chiều cao, cân nặng.
– Canxi: Đây là khoáng chất rất cần thiết trong chế độ dinh dưỡng cho tuổi dậy thì, giúp xương chắc khỏe và mật độ xương đạt mức tối đa để trẻ tăng trưởng chiều cao và phòng được bệnh loãng xương sau này. Mỗi ngày, trẻ ở tuổi dậy thì cần được cung cấp 700mg canxi để có thể phát triển tốt nhất.
– Có nhiều bậc phụ huynh sợ con béo phì khi dậy thì nên hoàn toàn không cho trẻ ăn những đồ ăn có chứa dầu mỡ. Tuy nhiên, cơ thể vẫn luôn cần một lượng chất béo nhất định để tạo năng lượng, đồng thời tăng chuyển hóa hấp thụ các chất khác. Bổ sung đúng, đủ lượng chất béo cần thiết sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh mà không bị béo phì.
Đồng hành cùng chế độ dinh dưỡng hợp lý cho trẻ dậy thì, bố mẹ nên luyện tập cho trẻ thói quen ăn uống đúng giờ, đúng bữa, kết hợp cùng các bữa ăn phụ cần thiết để bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, giúp trẻ luôn tỉnh táo và đầy năng lượng cho cả ngày. Đặc biệt còn cần kết hợp việc uống đủ nước và ngủ đủ giấc mỗi ngày.
DS NGUYỄN HOÀNG PHƯƠNG
Phó Chủ nhiệm CLB Thầy thuốc trẻ tỉnh Bình Định
